Avrupa’da büyük tartışmalara neden olan Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) anlaşmasına dair yeni belgeler basına sızdı. Uluslararası çevreci örgüt Greenpeace tarafından ele geçirilen belgelerde, ABD’nin Avrupa Birliği’ne (AB) çevrenin korunmasına ve kamu sağlığına yönelik düzenlemelerde büyük şirketler lehine değişiklikler yapması konusunda baskı yaptığı belirtildi. ABD Başkanı Barack Obama, görev süresinin dolacağı Ocak 2017’den önce anlaşmanın tamamlanmasını amaçladığını söylemişti. Ancak sızan belgeleri haberleştiren Guardian gazetesi, ABD ile AB arasında ‘uzlaşmaz farklılıklar’ bulunduğuna ve müzakerelerin çıkmazda olduğuna dikkat çekti.

AB’NİN İÇİNDE SIR OLDU

Tüketicinin korunmasıyla ilgili düzenlemeler ile mühendislik ve kozmetik sektörlerinde anlaşmazlığın derin olduğu belirtilen belgelerde dikkat çeken başka bir nokta ise Avrupa Komisyonu’nun, görüşmelerin içeriğini Avrupa Parlamentosu’ndan (AP) gizlemesi. Birliğin yürütme organı konumunda bulunan ve AP’ye karşı sorumlu olan Komisyon’un, görüşmelere ilişkin Avrupa Parlamentosu’na sunduğu raporda, sızan belgelerde geçen pek çok bilgiye yer verilmediği kaydedildi. Belgelerde ayrıca Amerikan şirketlerinin, çok sayıda teknik çalışma grubu ve komitesi aracılığıyla AB’nin yasama sürecini etki altına almaya çalıştığı ortaya çıktı.

ANLAŞMA ABD LEHİNE

Konuya ilişkin açıklama yapan Greenpeace Avrupa Direktörü Jorgo Riss, AB’nin bir düzenlemeyi parlamentodan geçirmeden önce ABD’li şirketlere danışmak zorunda kalacağını söyledi. Bu çalışma gruplarından birinin de genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) içeren gıdaların, AB ülkelerine serbestçe ihraç edilmesinin kolaylaştırılmasına yönelik olduğu kaydedildi.

AB’ye eleştirilerin yönelmesine neden olan bir başka nokta ise ABD’nin önerilerine karşı bir duruş sergilenmemesi. Zira ABD’nin talepleri henüz kabul edilmese de, AB tarafının taleplerin ihlal ettiği yasalarını gündeme getirmediği ve görüşmelerin tek taraflı olarak sürdüğü ifade ediliyor.

SORUDA TRANSATLANTİK YATIRIM ORTAKLIĞI

1-Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı nedir?

Şubat 2013’ten beri çalışmaları devam eden, Avrupa Birliği ile ABD arasında geniş kapsamlı bir ticaret ve yatırım ortaklığı kurulması öngörülen bir anlaşmadır.

2- Anlaşmanın taraflar için önemi nedir?

Avrupa Komisyonu’nun yaptığı hesaplamaya göre, anlaşma Avrupa ekonomisini 120 milyar euro büyütürken, ABD ekonomisinin de 100 milyar euro büyümesini sağlayacak.

3- Uzlaşılamayan konular nelerdir?

Anlaşmada en tartışılan konularından biri şirketlerin devletlerle eşit statüde sayılması ve şirketlerin devletleri ulusal mahkemeler dışında da dava edebilecek olması.

4- Diğer ülkelere etkisi nasıl olacak?

Çin, Hindistan gibi anlaşma dışında kalan ülkeler, ABD pazarındaki paylarını Avrupalı rakiplerine, Avrupa pazarında ise Amerikalı rakiplerine kaptıracak ve refah kaybı yaşayacak.

5-Türkiye’ye nasıl yansır?

Brookings Enstitüsü ve TÜSİAD’ın hazırladığı bir rapora göre, Türkiye’nin anlaşma dışında kalmasının ülkeye maliyeti yaklaşık 20 milyar dolar. Bunun en büyük sebebi ise Gümrük Birliği anlaşması.