Mavi Marmara saldırısıyla askıya alınan İsrail-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesi görüşmelerinde üçüncü buluşma Londra'da gerçekleşti. Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu'nun bizzat yürüttüğü görüşmelerle ilgili Türk Dışişleri Bakanlığı ilk kez bir sonraki toplantıyı işaret ederek ‘uzlaşma yakın' mesajı verdi. Ancak anlaşma şartlarına ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı. KARAR'ın edindiği bilgilere göre, İsrail-Türkiye normalleşme görüşmelerinde masadaki son tablo şöyle:

TÜRK GEMİLERİNE İZİN

Türkiye'nin olmazsa olmaz şartlarından Gazze'ye yönelik ambargonun kaldırılması, İsrail heyeti tarafından "Sadece Türk gemilerine Gazze limanını kayıtsız ve şartsız olarak açalım. Gazze'nin yeniden inşasını yapalım, ticaret ve cazibe merkezi haline getirelim" şeklinde revize edildi. Türk heyetinin de bu teklife sıcak baktığı belirtiliyor. Böylece Türkiye, Gazze'ye gidecek tüm yardımların üssü olacak. Türk gemileri, Gazze limanlarına herhangi bir kısıtlama olmadan yardım ve inşaat malzemesi taşıyabilecek.

YARDIMLAR TEK ELDE

Önceki müzakerelerde Mersin'de oluşturulacak serbest bölgede Filistin için dünyanın her yerinden toplanan yardımların, herhangi bir kota olmadan ulaştırılması konuşulmuştu. Burada bulunacak bir İsrailli yetkilinin kontrolünden geçireceği yardım malzemeleri "Green ray"den taşınacaktı.

DOĞALGAZDA UZLAŞMA

Heyetlerin üzerinde anlaştığı bir diğer konunun doğalgaz sevkiyatının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması olduğu öğrenildi. Gazın Kuzey Kıbrıs ve Mersin üzerinden Avrupa'ya taşınması konusunda görüş birliği olduğu belirtiliyor. Tazminatlar konusunda ise İsrail'in müzakerelerin başında verdiği rakam değişmedi. Mavi Marmara'da hayatını kaybedenlerin yakınları ve diğer mağdurlar için 20 milyon dolar tazminat ödenmesi konusundaki teklif geçerli.

2010'DA NE OLMUŞTU?

Mayıs 2010'da yaşanan Mavi Marmara katliamından sonra Türkiye ve İsrail büyükelçilerini karşılıklı olarak geri çekmiş, ortak yürütülen askeri tatbikatlar ve istihbarat paylaşımları sonlandırılmıştı. İsrail, Türkiye'nin ‘normalleşme'ye dönük ilk şartı olan özür için 3 yıl bekledi. Öncelikle İstanbul'daki bir Musevi vakfına aktarılacak 6 milyon doların mağdurlara tazminat olarak ödenmesi ni istedi. İsrail hükümeti olarak da mağdur ve ailelerine ‘Üzgünüz' mesajı iletilecekti. Ancak mağdurlar bu öneriyi geri çevirmiş, Türk devleti atlanarak yapılan teklifin kabul edilemeyeceği açıklanmıştı.

DAVALAR İÇİN ‘BAĞIŞIKLIK' TEKLİFİ

Türkiye'de Mavi Marmara katliamında görev alan İsrailli yetkililer için açılan davalar da Londra'daki son görüşmede gündeme geldi. İsaril tarafının, temel şart olarak masaya koyduğu ‘davalar düşürülsün' teklifi için bu kez diplomaside ‘bağışıklık' olarak bilinen dokunulmazlık formülünü önerdiği öğrenildi. Buna göre, İsrail hükümeti Türkiye'deki mahkemeye sanıklar için ‘dokunulmazlığı var' yazısı gönderecek. Davalar da düşecek. Ancak Ankara'nın teklife sıcak bakmadığı belirtildi.

BM GÜVENLİK KONSEYİ'NDEN İSRAİL TASARISI: İLLEGAL YERLEŞİME SON VER

İsrail'den işgal altında bulunan Filistin topraklarındaki illegal yerleşim birimi kurma eylemlerine son vermesini talep eden BM Güvenlik Konseyi, karar tasarısı hazırlandı. Filistin uzun bir aradan sonra İsrail işgalini tekrar BM Güvenlik Konseyi gündemine taşımayı planlıyor. Bu kapsamda yeni bir karar tasarısı hazırlanarak bazı üyelerle müzakere edildiği bildirildi. Henüz son şekli verilmeyen taslakta İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki illegal yerleşim faaliyetlerinin iki devletli çözüm seçeneğinin önünde en büyük engel olduğu vurgulanarak, bu faaliyetlerin durdurulması isteniyor.

Söz konusu topraklarda İsrailli yerleşimciler tarafından gerçekleştirilen her türlü "terör eylemi" ve Filistinlilere ait mülklerin yıkılmasının da önüne geçilmesi talep edilen tasarıda, taraflara itidal tavsiye ediliyor. Tasarının Konsey'e ne zaman sunulacağı ve diğer üyelerin nasıl tepki vereceğine ilişkin henüz bir açıklama gelmedi.

Tasarının kabul edilebilmesi için İsrail'in istemediği tasarıları sürekli veto eden Konsey'in daimi üyesi ABD'nin desteği gerekiyor.