"Suudiler, düşük petrol fiyatına en fazla beş yıl dayanır. Aksi
takdirde rejim değişebilir" dedi.
Katar'ın başkenti Doha'da pazar günü düzenlenecek zirveyi değerlendiren uzmanlar, katılımcı
ülkelerin ham petrol üretim miktarlarını ocak ayı seviyelerinde sabit tutma kararı alması durumunda bile bunun
ham petrol piyasasını etkilemeyeceği görüşünü dile getirdi.
New Jersey Teknoloji Enstitüsü Finans Profesörü T. Homer Bonitsis, "OPEC ve OPEC dışındaki petrol üreticisi
ülkelerin toplantısından petrol üretimini sabit tutma kararı çıkması halinde bile küresel ham petrol
piyasasındaki arz fazlası ortadan kalmayacak. Doha anlaşması daha masaya gelmeden ölü bir mutabakattır." diye
konuştu.
Bonitsis, zirvede yer alacak yaklaşık 15 petrol üreticisi ülkenin her birinin farklı çıkarlarının olduğuna
dikkati çekerek, "Petrol piyasası, üretimi sabit tutma kararının etkin biçimde uygulanamayacağını anlayacak."
dedi.
'FİYATLAR YENİDEN DÜŞECEK'
Üretimi sabit tutma kararının petrol fiyatlarını kısa süreli artırabileceğini vurgulayan Bonitsis, bu
yükselişin piyasadaki arz fazlası nedeniyle uzun sürmeyeceğini ve petrol fiyatlarının yeniden düşeceğini
söyledi.
OPEC'in, petrol piyasasında fiyatları belirleme gücünün giderek azaldığını anlatan Bonitsis, ABD ve Rusya gibi
OPEC dışı petrol üreticisi konumundaki aktörlerin piyasadaki öneminin arttığını ve küresel petrol pazarında
artık kalıcı hale geldiğini belirtti.
Petrol fiyatlarının ocak ayında son 13 yılın en düşük seviyesine gerilediğini hatırlatan Bonitsis, sözlerini
şöyle sürdürdü;
"Bu durum, küresel ham petrol talebinin düşük olmasından kaynaklanıyor. Küresel petrol talebinin artması için
öncelikle dünya genelinde ekonomik durgunluğun sona ermesi ve büyümenin artması gerekiyor. Asya ve Avrupa'da
güçlü bir ekonomik büyüme ve piyasadaki arz fazlasının azalması petrol fiyatlarının dengeye ulaşmasını
sağlayabilir. Aksi takdirde, istikrarız fiyatlar uzun bir süre daha devam edecek."
'DÜŞÜK PETROL SUUDİ ARABİSTAN'DA REJİMİ DEĞİŞTİRİR'
New York merkezli finansal yatırım şirketi Oppenheimer & Co. Inc.'in Kıdemli Enerji Stratejisti Fadel Gheit de
Suudi Arabistan'ın OPEC'in son üç olağan toplantısında petrol üretiminde kesintiye gitmeyi reddettiğine işaret
ederek, Suudilerin düşük petrol fiyatlarına karşı küresel petrol piyasasındaki payını koruma stratejisi
izlediğini ifade etti.
Suudi Arabistan'ın, bu stratejiyle, ABD'li kaya petrolü üreticilerini küresel ham petrol piyasasının dışına
itmeye çalıştığını aktaran Gheit, "Bu strateji, istenilen seviyede sonuç vermedi. Suudilerin Amerikalı petrol
üreticilerini artık pazarın bir parçası olarak kabul etmeli." ifadelerini kullandı.
Gheit, düşük petrol fiyatlarından dolayı Suudi Arabistan ekonomisinin her yıl ortalama 100 milyardolar bütçe
açığı verebileceğini vurgulayarak, "Suudiler, düşük petrol fiyatlarına en fazla beş yıl daha direnç
gösterebilir. Aksi takdirde ülkede rejim değişikliği olabilir." şeklinde konuştu.
DÜŞÜK FİYAT, ÜRETİCİLERİ ZORLUYOR
Petrol fiyatlarının Haziran 2014'teki 115 dolarlık seviyeden 44 dolara kadar gerilemesi, Suudi Arabistan,
Rusya gibi ekonomileri petrol satışlarına bağımlı ülkeleri olumsuz etkiledi.
Piyasadaki talep azlığına eklenen arz fazlası, petrol fiyatlarındaki düşüşü kalıcı hale getirerek üretici
ülkeleri yeni bir arayışa yöneltti. OPEC içerisinde petrol üretimine kota getirme çabaları ise Suudi Arabistan
tarafından engellendi.
Bugün gelinen noktada, Rusya ve Suudi Arabistan önderliğinde ülkelerin petrol üretim seviyelerini Ocak 2015
seviyelerinde sabit tutma çalışmalarının, fiyatların yükselmesini sağlamayacağı öngörülüyor.
Dünyanın en büyük petrol üreticisi ve aynı zamanda en büyük tüketicisi olan ABD'nin ve İran'ın bu anlaşmaya
katılmayacak olması, piyasadaki fiyat düşüklüğünün temel etkenlerinden olan arz fazlasının giderilemeyeceği
beklentisini güçlendiriyor.
Öte yandan, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından dün yayınlanan petrol raporunda, üretimi sabit tutma
kararının piyasada somut bir etki oluşturmayacağı belirtilmişti.